Kisinin, bir yakini faydasini gördü diye vitamin kullanmasi beraberinde riskli durumlari getirebilir.
Dr. Hasan Insel
Ülkemizde yeni kullanilmaya baslayan bir test, bu açidan önemli. Zira, kullanilacak vitaminin yarar ya da zarar getirecegini ortaya koyuyor
Son zamanlarda bazi degisik testler hastalarin ve hekimlerin hizmetine sunuldu. Bunlarin ortak yönü, kisilerin kendi yapmalari üzerine kurulmus tibbi testler olmalari. Nasil dünyayi kisilerin kendi kendine yapabildigi bir besin intoleransi testi dalgasi sardiysa, bu testler de ayni mantikla, insanlarin kendi kendilerine istemeleri veya yapmalari üzerine kurgulandi.
Hasta-doktor isbirligi önemli
Biz doktorlar “Tip artik çok ilerledi, insanlar bu konuda bilgilenmeli ve sagliklarindan artik doktorlar kadar sorumlu olmali. Birçok önemli hastaligin olusmasi veya ilerlemesi bu hastaliklarla ilgili risk faktörlerine bagli” diyoruz. Her gün, her firsatta kisilerin kendi uygulamalari gereken risk faktörlerinden korunma yöntemlerini anlatiyoruz. “Bu risk faktörlerini en iyi kisilerin kendileri kontrol edebilir” diye de ekliyoruz. “Prediyabete dikkat et, kilona dikkat et, beslenmene dikkat et, egzersiz yapmaya dikkat et, basit karbonhidratlara dikkat et, kötü yaglara dikkat et” uyarisini yapiyoruz. “Bunlara dikkat edersen diyabet olmazsin, kalp damar hastasi olmazsin” diyoruz. “Düzenli egzersiz yap, yoksa kalp hastasi olursun, kilo alirsin, yedigin yaglara dikkat et, beyaz ekmek yeme, tahilli kepekli ekmek ye” vurgusunu yapiyoruz. Zeytinyaginin yararlarini, hayvansal yaglarin zararini bilmeyen kalmadi. Böylece insanlar bilinçlendi ve kendilerini hastaliklara sebep olacak risklerden koruma konusunda doktorlariyla el ele çalismaya basladi.
Nereden nereye geldik?
Kisiler, saglik hakkinda bilinç-lendikçe, yararina inandiklari bazi testleri de kendi seçimleriyle yaptirma yolunu seçiyor. Bütün dünyada kolesterol ve homosistein kitleri gibi malzemeler marketlerde satiliyor artik. Ben hatirlarim, 30 sene kadar önce evde seker ölçen aletler çiktiginda, pek çogumuz, “Bu saçmalik, yalan yanlis ölçümlerle is mi yapilir?” dedik, hatta “Bana o sonuçlari gösterme, inanmiyorum” diyenler bile vardi. Simdi artik çogu doktor “Sabah kahvaltidan sonra sekerinizi ölçüp bana bildirin” diyor. Iste bu tip testlerde, önemli olan kisim, “Bana bildirin” oluyor. Ne testi olursa olsun sonuçlari aldiktan sonra doktorunuzla bunlari degerlendirmek ve önerilerini almak isin püf noktasi.
Yarardan çok zarar verebilir
Hep sorarlar bize; “Doktor, ben ne vitamini alayim?”, “Su takviyeden alayim mi?”, “Yegenim kullaniyor çok faydasini görmüs” diye. Böyle bir soruya dogru cevap verebilmek zor. Öncelikle acaba bir vitamin veya besin takviyesi hakikaten gerekli mi bu kisiye? Eger gerekliyse, ne kadar? Insanlar vitaminleri ve besin takviyelerini, “Bitkisel, nasil olsa zarar vermez” diye, gerekli gereksiz kullaniyor. Tabii gerçek hiç de öyle degil. Bunlarin özellikle bazi baska takviyeler veya ilaçlarla kullanildiklarinda, tam tersine zarar da verebileceklerini kabullenemiyor kisiler. Çok basit bir kaide vardir: Bir sey fayda veriyorsa, zarar da verebilir. Yeni çikan ve ülkemizde de uygulanmaya baslayan, kisilerin kendi yaptirabilecegi vitamin testi iste bu ikileme cevap veriyor. Vücudun çesitli vitamin ve takviyelere ihtiyacini tespit ediyor, ayrica yipranmaya karsi o kisinin hangi anti-oksidanlara, ne kadar ihtiyaci oldugunu belirliyor. Bu tip testler ilk çiktiginda kendilerine nasil yer bulacaklarini kestirmek zordur, bazisi hakikaten yillarca kullanim bulur, bazisi da kisa sürede yerlerini daha degisik metotlara birakir. Bu vitamin testinin hangi gruptan oldugunu zaman gösterecek.
