Saglikli yasamin altin kurallarindan biri olan kalp ve damar sagligini, `damar yasi´ ile ölçmek mümkün.
Kemik yasi, yumurtalik yasi, cilt yasi derken yasam kalitesinin yükselmesine çok önemli etkileri olan kalp ve damar yasi da, insan hayatinin en önemli parçalarindan biri oldu. Yeni dogmus bir bebegin kalp ve damar yasi, fiziksel yasla ayni. Yani 0. Ancak 1 yasindan itibaren beslenmeye ve yasam tarzina bagli olarak fiziksel yasla kalp damar yasi farklilasmaya basliyor.
Sigara kalp damar yasini 15, sinav stresi 5, obezite ise 30 yil ilerletiyor. 7-8 yaslarinda obez bir çocugun damar yasi ise 38.
Insanlarin iki türlü yasi oldugunu belirten Kalp damar cerrahi Prof. Dr. Bingür Sönmez, "Biri takvim, digeri de damar yasidir. Yeni dogmus bebegin hem takvim hem de damar yasi 0’dir. Ancak bunlar birlikte ilerlemez. Çünkü insan yasamini yakindan ilgilendiren ancak uzak durulmasi gereken çok önemli faktörler, kisiden önce kalbini ve damarlarini yaslandiriyor. Kisinin 1 yasindan itibaren kalp ve damar yasi hizla büyümeye, fiziksel yasin onlarca yil önüne geçmeye basliyor." diyor.
Sigara içiyorsaniz 15 yil daha yaslisiniz
Sigara içen kisiler, takvim yasindan 15 yas daha yasli olduklarini bilmelidir. Çünkü sigara, kalp damar yasini 15 yil ilerletiyor. Yani sigara tiryakilerinde damar yasi, 15 yil önden gidiyor. 20 yil, günde 1 paket sigara içen bir insanin, ömrünün 5-10 yil daha kisa oldugu kesinlikle bilinmelidir.
Yanlis beslenme kalbi 30 yil ileri götürür
Yanlis beslenme de kalbi yaslandiran en önemli risk faktörlerinden biridir. Sagliksiz beslenme, kalp ve damar yasini 30 yil ileri götürmektedir. Amerikan Kalp Dernegi’nin yaptigi bir arastirmaya göre; 10-15 yasindaki obez çocuklarin damar yasinin 45 oldugunu saptanmistir.
8 yasindaki çocuklarin kalbi 38 yasinda
Çocuklukta alinan kilolar ileriki yillarda çok zor verilmektedir. Çocuklukta baslayan damar sertliginin hizi, ileri yaslarda baslayan damar sertliginin hizindan çok daha farkli seyretmektedir. 7-8 yaslarindaki bir obez çocugun kalp ve damar yasi, takvim yasinin üzerine 30 yil ilave edilerek hesaplanmaktadir. Bu durumda, 8 yasindaki bir çocugun kalp yasi 38’dir. Çünkü obezite nedeniyle damar cidarinda, damar sertliginin baslangici olan yaglanma plaklari baslayabilir.
Ilk bir yasta özel mamalar kullanilmamali
Ilk bir yas içerisinde çocuklarin anne sütü ile beslenmesi çok önemlidir. Bu dönemde çocuklarin ileride obezite sorunu yasamasina neden olan özel mamalar, kesinlikle kullanilmamalidir. 2 ile 6-7 yas arasinda çocuklara iyi bir beslenme aliskanliginin yani sira; özellikle spor aliskanligi da kazandirilmalidir. Bu dönemde; oyun oynama, bahçeye çikma, parka gitme gibi basit eglencelerin yaninda, spor da olmalidir. 7-15 yas arasi çocuklarin fast food tarzi beslenme tarzindan kesinlikle uzak tutulmasi gerekir. Çocuklara 10 yasindan itibaren saglikli beslenme aliskanligi kazandirilmali, fast food’un zararlari ögretilmelidir. Çocukluk çagindan itibaren saglikli ve dengeli beslenen çocuklar, yine genç yaslardan itibaren spor yaparak hayatini devam ettirdiginde, 80 yasina geldiginde bile golf oynayabilir. Ancak ayni yasta baska bir kisi, yasam kalitesini düsüren her türlü olumsuz etmen nedeniyle tekerlekli sandalyeye dahi bagli kalabilir.
Sinav stresi kalpten 5 yil götürüyor
Gençlerin üzerine yüklenen agir sinav stresi, kalp yasini olumsuz etkiliyor. 12-13 yasindaki bir çocuk 3 yil yaris ati gibi kosturuluyor, sürekli sinavlara hazirlaniyor. Her sinav dönemi çocuklarin damar yasina 5 yil ekliyor. 18 yasina gelmis ve en az iki sinav geçirmis olan bir gencin kalp yasi, üzerine eklenen ortalama 7 yil ile birlikte en az 25 oluyor.
