Sigara vücutta pek çok hastaliga neden olurken, özellikle kanserin de en büyük destekçisi.
Sadece sigara içmek degil, dumanina maruz kalmak bile kisiyi hasta etmeye yetiyor. Özellikle sigaranin içindeki “formaldehit” maddesi son zamanlarda çevremizden sikça duymaya alisik oldugumuz ve gittikçe yayginlasan kanser türlerinden biri olan lösemiye davetiye çikariyor.
Doç. Dr. Mustafa Çetiner, “1- 7 Nisan Kanser Haftasi” öncesinde lösemi ve tedavisi hakkinda bilgi verdi.
Dumani bile hasta etmeye yetiyor
Löseminin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte; bazi faktörler bu kanserin artisindan genel olarak sorumlu tutulmaktadir. Bu faktörlerden ilki radyasyondur. Kimi toksik maddeler de lösemiye neden olur. Bunlarin ilk sirasinda “formaldehit” yer almaktadir. Bu madde ne yazik ki; endüstriyel alandan ev malzemelerine, dis hekimliginde kullanilan kaplamalardan laboratuvar malzemelerine kadar birçok alanda kullanilmaktadir. Mobilyalarda da bu kimyasal sikça kullanilir. Sigara dumaninda oldukça yüksek düzeylerde bulunur. Dizel araçlarin egzos dumaninda, dogal gazda, odunun yanmasi sonucunda da bol miktarda formaldehit açiga çikar. Ancak bu etkenlerin dogrudan lösemi nedeni oldugunu söylemek zordur. Yine de bu toksik madde ile temasin minimal olmasinin yararli oldugunu söylemek mümkündür.
Kanser ilaçlari da lösemi nedeni olabilir
Bir diger lösemi nedeni kanser tedavisinde kullanilan ilaçlardir. Ne yazik ki, tedavi amaciyla kullandigimiz kemoterapi ilaçlarinin büyük çogunlugu yillar içinde ikincil lösemilerin gelisimine neden olmaktadir. Ne yazik ki; bu biçimde ortaya çikan lösemilerin tedavisi oldukça zordur ve tedavi yanitlari çogu kere yüz güldürücü olamamaktadir.
Lösemi tedavisi dikkat ve sabir gerektirir
Lösemiyi ve diger hematolojik kanserlerinden ayiran en önemli farklilik tedavi sürecinin çok uzun ve çogu kez uzun süreli yatislar gerektiriyor olmasidir. Kullanilan kemoterapi ilaçlari oldukça yogundur. Enfeksiyon ve kanama benzeri komplikasyonlar daha siktir. Hastaligin seyri risk faktörlerine, tipine, hastanin yasina, eslik eden hastaliklarina göre degisiklik gösterir. Ancak bilinmelidir ki; lösemi günümüzde tedavi edilebilir bir hastaliktir.
Her yil 4000 bin lösemi hastasi kaderine terk ediliyor
Türkiye’de lösemi tedavisinde temel olarak bilgi, birikim ve deneyim eksikligimizin olmamasina ragmen alt yapi eksikliklerimiz halen devam etmektedir. Avrupa Birligi ölçütlerine göre her milyon nüfusa 50 kemik iligi nakli yapilmasi gerekir. Bu sayi dikkate alinirsa ülkemizde yilda en az 3500 kemik iligi nakli yapilmasi gerekmektedir. Oysa Türkiye’de yatak, hekim ve personel yoklugu nedeniyle nakil sayisi 1000 sinirina henüz ulasmamistir. Yani her yil 4000’e yakin hasta bu tedavi olanagindan yararlanamamakta ve bir anlamda kaderine terk edilmektedir. Sorun sadece mekan sorunu degildir, ülkemizde kan hastaliklari uzmani sayisi son derece yetersizdir.
Kemik iligi nakli uygulamalarindaki ilerleme lösemi ile mücadelede basariyi artirdi
Lösemi tedavisinde kullanilan standart kemoterapilerde son yillarda çok büyük degisiklikler olmamasina karsin destek tedavilerindeki gelismeler önemli adimlar atmamizi saglamaktadir. Bu sayede günümüz tibbi bir zamanlar mutlak ölümcül olarak taninan akut löseminin tedavisinde büyük yol almistir. Çocukluk çagi lösemilerinde tedavi yanit oranlari \%80’lere ulasti, yetiskinlerde akut löseminin bir türü olan “AML”de kür sansi ortalama olarak \%40’lari asmistir. Kemik iligi nakli uygulamalarinin yayginlasmasi, kemik iligi nakli yöntemlerinin çesitlenmesi ve hastalara uygun tedavilerin gelistirilmesi basari oranlarimizi ciddi olarak artirmaktadir. Dolayisiyla sunu belirtmek gerekir ki; genel anlamda lösemi tedavi edilebilir, en azindan kontrol edilebilir bir hastaliktir.
Lösemi tedavisi kisiye özel olarak planlanmali
Lösemi tedavisi hekim ile hasta ve hasta yakinlari arasinda planlanacak bir tedavidir. Tedavi, protokoller dünyanin her bir yerinde benzer olmakla beraber; löseminin tipi, hastanin yasi, sosyoekonomik durumu, eslik eden diger hastaliklar, önceki hastaliklari gibi birçok degiskenin göz önüne alinarak karar verilmesi gereken bir durumdur. Yani hazir tedavilerden çok kisiye özel tedaviler olarak algilanmalidir. Bu durum tedavi eden hekimin dogru seçilmesini gerekli kilar.
Lösemi tedavisi gören hastanin evinde evcil havyan olmamali
Evde kedi köpek beslemek löseminin nedeni olamaz ancak lösemi tedavisi gören hastalarin evlerinde kedi ve köpek gibi hayvanlarin kesinlikle barindirilmamalari gereklidir. Benzer biçimde canli çiçekler de hastalar için önemli bir risktir. Özellikle kan sayim degerlerinin düstügü ve bagisiklik sisteminin bozuldugu bu durumda; kedi, köpek ve canli çiçeklerin evde hastanin bulundugu ortamda olmamasi gereklidir.
Alternatif tip yöntemlerinin lösemi tedavisinde herhangi bir yeri yoktur
Bu konuda sagduyunun baskin olmasi, çogu para kazanmak amaçli yapilan alternatif tip uygulamalari konusunda dikkatli ve seçici davranilmasi gerekmektedir. Alternatif tip yaklasiminin ülkemizde palazlanmasindaki en önemli etkenlerden birinin güvene dayanmayan, çogu zaman “buyurgan”, ruhsuz, derinliksiz hasta-hekim iliskisi olduguna inaniyorum. Kanimca klasik tip ile sagaltilabilecek hastalara uygulandiginda “zararli” olacak “alternatif” uygulamalarin önüne geçilebilmesinin en iyi yollarindan biri hastaya bir insan olarak deger vermek, empati yapabilmektir. Hekimligin “sanat” yani da budur.
Kaynak: www.haberturk.com
