1.8 milyon gurbetçiye ait sosyal güvenlik primleri eksik ödenmis
Avrupa Birligi ülkelerinin, Türkiye'ye kesin dönüs yapan 1.8 milyon gurbetçiye ait sosyal güvenlik primlerini eksik ödedigi ortaya çikti. Hükümet, 100 milyar euroyu bulan fatura için elçilikler araciligiyla isçilerin haklarini aramaya hazirlaniyor.
Türkiye'ye karsi vize uygulamalarini sertlestiren, göçmen isçileri inançlarina göre siniflamayi ve buna göre maas ödemeyi tartisan Avrupa Birligi'ne (AB) karsi Türkiye de farkli bir kozu açmaya hazirlaniyor. Disisleri Bakanligi ile Çalisma ve Sosyal Güvenlik Bakanligi, Türkiye'ye kesin dönüs yapan 1.8 milyon gurbetçiye ait AB ülkeleri tarafindan ödenmeyen 100 milyar euroluk sosyal güvenlik primlerini masaya yatirdi. Gurbetçilerden gelen dilekçe ve sikayetler çerçevesinde ilerleyen arastirmalar Berlin Çalisma ve Sosyal Güvenlik Müsavirligi ile Nürnberg Çalisma ve Sosyal Güvenlik Ataselikleri'nde degerlendirmeye aliniyor.
PRIMIN YARISI ÖDENDI
Sabah'in haberine göre, yapilan arastirmanin kapsamiysa 40 yil öncesine kadar uzaniyor. 1970'te Türkiye ve Avrupa Ekonomik Toplulugu arasinda imzalanan Katma Protokol çerçevesinde Türkiye'den bu ülkelere gönderilen isçiler belirli haklara kavusturuldu. Bunlardan biri de AB ülkelerinde çalisan Türk isçilerin sosyal güvenlik haklari ile ilgiliydi. Bu maddelerden biri 'Türk isçiler her ne sartla olursa olsun Türkiye'ye geri döndüklerinde kendilerinden ve isverenlerinden kesilen sosyal güvenlik primlerini geri alirlar' seklindeydi. Ancak bu anlasma AB tarafindan delindi.
ALMANYA ÖDEMEDI
Almanya basta olmak üzere 1980'lerin ortasindan bu yana Türkiye'ye dönen isçilere isverenden kesilen sigorta primlerini ödemedi. Sadece cüzzi miktardaki isçilerden kesilen primler ödendi. Gerekçe olarak kendi iç yasalarinda yapilan yeni düzenlemeler gösterildi.
YASALAR HIÇE SAYILMIS
Sosyal güvenlik uzmanlarina göre, Türkiye ile AB arasinda imzalanan 1963 Ankara Anlasmasi ve 1973 Katma Protokolü'nün 38. maddesi Türk isçilere tüm sigorta primlerinin veya çalisma sürelerinin Türkiye ile birlestirilmesine imkan veriyor. Örnegin Danimarka ve Isviçre gibi ülkeler isveren primlerini de Türkiye'ye aktariyor.
ÖZEL BIRIMLER VAR
Çalisma Bakanligi'nin büyükelçiliklerde bu ise bakan bürolari bulunuyor. Örnegin Almanya'daki Berlin Çalisma ve Sosyal Güvenlik Müsavirligi ile Nürnberg Çalisma ve Sosyal Güvenlik Ataseligi bu konuda gelen taleplerin ana adresi. Ayrica bugüne kadar bu primlerin neden ödenmedigi ve kazanilmis haklarin nasil kaybedildigine yönelik olarak da bir arastirma baslatildi.
GURBETÇI FARKINDA DEGIL
Son 30 yilda Avrupa ülkelerinde çalisip Türkiye'ye gelenlerin sayisi 1.8 milyonu buluyor. Eksik ödenen prim miktari ise kisi basina ortalama 50 bin euro. Sigorta primlerini yasal yollara basvurarak eksiksiz alabilenlerin sayisi 1200 civarinda.
Bu rakamin önemli kismini Isviçre ve Danimarka gibi ülkeler olusturuyor. Halen onlarca dava ise devam ediyor. 1990'larda Türkiye'ye dönen Hasan Fettah, Almanya'yi bu konuda dava eden isimlerden biri. Almanya'da çalisan Türkler'e döndüklerinde isverenin yatirdigi emeklilik primlerinin iade edilmemesinin kanunsuz oldugunu belirten Fettah, AB Adalet Divani nezdinde dava açtigini söyledi.
Almanya'da 14 yil çalistigini anlatan Fettah, "Kesin dönüs yaptim ve iki yil sonra bana o günün parasiyla 28 bin mark prim iadesi yapildi. Ben de bu primin içinde, isveren payinin da oldugunu düsünüyordum. Fakat geçen yil ögrendim ki, Almanya kesin dönenlere sadece, çalisanlarin ödedigi primleri iade ediyormus. Geçen yilin sonunda dava açabildim" dedi.
NOKTA HABER
